Dil, karmaşık bir bütündür. Dil gelişimi denilince geçirilmesi gereken bilişsel ve sosyal evrelerden bahsedilir. Beynimiz dışımızda olan dünya ile doğrudan etkileşim geçirmiyor; işitme, koklama, dokunmayı hissetme, görme ve iletişimin her durumunda bir başka biçime dönüşüyor.
Bir beynin bir başka beyinle iletişimi ilgi çekici bir serüvendir. Bu serüvende konuşmayı üretme ve algılama, konuşmacının beyninde gerçekleşen tasarlama ve bunun ardışık olarak mekanik, akustik, hidrolik enerjiye dönüştürülerek alıcının beyninde tekrar elektrokimyasal enerji biçimi alması birer basamaktır. Çocuk gelişiminde gelişimsel dil, taklit, alıcı ve ifade edici dil diye tabir ettiğimiz şey bunlardan ibarettir. Burada dikkat edilmesi gereken başlıca ilkeler şunlardır:
-Diğerlerinin dilini anlamak,
-Kelimeleri telaffuz etmek,
-Sözcük dağarcığı inşa etmek,
-Sözcükleri cümle içerisine yerleştirebilmek
DİL GELİŞİMİ
Dille ilgili bazı kurallar var. Dil aslında bir etkileşim ve iletişim aracı. Çocuk doğduğu andan itibaren annesiyle iletişimde olur. Çok zayıf ve cılız ağlayan çocuklar konuşmada geç kalır. Dil bilimcilerin açıklamasına göre dil doğuştan gelen bir yetenek. Kuşlar nasıl uçarsa insanlar da konuşur. Dilin çabuk gelişmesi için etkileşim ve etraftan uyarılar alması önemli.
DİL NE KADAR ZENGİNSE İNSAN O KADAR ZEKİDİR
Bir diğer dil bilimciye göre de çocuklar önce dinler, anlar içsel olarak kavramları geliştirir sonra bunu dile döker. Dil ne kadar zenginse insan o kadar zekidir. Dil bir değerdir.
İLK SÖZCÜKLER 8 AYDAN İTİBAREN
Ortak nokta ise konuşma bir olgunluk gerektirir. Çocuk önce sesler çıkarır. Özellikle B ve D kolay çıkar. 8 aydan itibaren ilk sözcükler çıkıyor. İşitemeyen çocuklar düzgün konuşamaz. Çocuk 15 aylıkken 15 sözcük çıkarabilir. Sonra 18 aylıkken uzun cümle kuramaz ama üçlü cümle kurabilir. Konuşma kusurları da bu ara ortaya çıkar. Artikilasyon bozukluğu gibi. Ama 2,5 yaşındaki çocuk hiç konuşmuyorsa bu konuşma bozukluğudur. 4 yaşına kadar konuşma artarak devam eder. 4 ve 6 yaş arası sosyalleşmeye bağlı olarak çocuğun dil gelişimi çok hızlanır.
OYUNLAR ÇOK ÖNEMLİ… AİLELER DİKKAT!
Ailenin etkileşimi çok önemsenmeli. Uyarıcı zenginliği, oyunlar çok önemli. Aile bu konuda çocuğu çok teşvik etmeli. Özellikle yurtdışında yaşayan aileler ikinci dili öğretmeyi çok sorarlar. Önce 2,5 yaşına kadar ana dilde iletişim kurmak, ikinci dili sadece dinletmek ve sonra ikinci dili ön plana çıkarmak daha doğru. Diller arasındaki gramer farkını çocuk 5 yaşında kavrayabilir. Örneğin; kendi çocuklarımla Türkçe konuştum. Büyük oğlum geç konuştuğu için konuşma terapisti oldum. Türkçe konuştuktan sonra her pazar bir saat aynı hikayeyi İngilizce olarak dinlettim. Dinletmeye başlamadan önce o hikayeyi Türkçe de anlattım. Çok kolay dil öğrendiler böylece. Dil 6 yaşına kadar temelleri atılırsa çok daha kolay öğrenilir.
ÇOCUĞUNUZ GEÇ Mİ KONUŞTU
2,5 yaşındaki bir çocuK akranları gibi konuşamazsa geç konuşma diyebiliriz.
AİLE İÇİ ŞİDDET KONUŞMAYI GECİKTİRİYOR
Veya konuşmanın akışında bozukluk olabilir. Kekemelik gibi. Çocuk dil kaslarını çok kolay kullanamadığında kararsız kalıyor, akış bozuluyor. Aile içi şiddet, travma konuşmayı geciktirir. Aşırı uyarı almayan çocuklar geç konuşur.
Bir kavramı oturtabilmek için çocuğun en az 20 defa duyması Lazım. Artikülasyon bozukluğu fiziksel gelişime bağlı olarak gelişir. B ve D harfi 0-6 yaşta düzgün çıkarken 6 yaşına kadar R sesini çıkarmakta zorlanır. S ve Ş\’nin karışık kullanılması gibi. Bunlar çocukların ağız kaslarını düzgün kullanamaması veya geniz eti fiziksel kusurlardan olabiliyor.
ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ NASIL İLERLER
Çocuk bir iki adım atınca bir iki cümle de söyler. Konuşma sorunlarının 5 yaşına kadar düzeltilmemesi sonrasında daha zor olur. Buna R harfini söyleyemeyenler de dahil. R\’leri söyleyemeyen çocuklara aileler bol bol egzersiz yaptırmalı.
KELİMELERİ KARIŞTIRMA
Kelimeleri karıştırma çocuklarda öğrenme güçlüğüne neden olur. K, T harfini karıştıranda geniz eti problemi vardır, doktora götürmek gerekir. Dil gelişiminin geri olması çocuklarda çekingenliğe neden olur.
Çocuk eşkenar dörtgen çizdiği zaman okul olgunluğuna gelmiştir, 5 yaşında üçgen çizer.
Çocuğumuz, dinlediği öyküyü anlayabilecek, basit ve karmaşık sözcükleri ayırt edebilecek anlayışa sahip olunca dil gelişiminden bahsedilir. Çocuğun, dil ve konuşma terapisinden yararlanabilmesi yoğun bir maraton çalışmasıdır. Bu maratonda telaffuz etme, sözcük dağarcığı, cümle kurma, sözlü anlatımın akıcılığındaki bozukluk ve dil gelişimini etkileyen diğer faktörler çalışılır.
ÇOCUKLARDA DİL GELİŞİMİ Çocuklarda dil gelişimi ile destek ve terapi için 0212 685 10 13 numaralı telefonumuzdan bize ulaşabilirsiniz.