Nörogelişimsel problemlerin başında otizm spektrum bozuklukları, mental retardasyon, down sendromunda pragmatik konuşma sorunları görülmektedir.
Dikkat bozukluğu ve hiperaktivitenin aynı anda olduğu bireylerde, bilişsel bozukluklarda, çevre faktörüne bağlı aşırı olarak ihmal edilmiş, yalıtılmış çocuk ve yetişkinlerde pragmatik konuşma bozukluğu görülür.
Pragmatik konuşma, iletişim kurma isteğini kapsar. Normal gelişim aşamalarını geçiren bir bebek ağladığı zaman birinin gelip onunla ilgileneceğini, ihtiyaçlarını karşılayacağını bilir. İletişim kurma isteğine ek olarak göz kontağı kurma, söze dayanmayan iletişim, diyalog becerileri, konuşma konularının seçimi, konuşmayı sürdürebilme, yanlış anlamalar olduğunda bunları düzeltme, konuşanın yüz ifadelerini yorumlama pragmatik becerilerdir.
Pragmatik konuşma sorunları açısından otizmin de için de olduğu çocukların en önemli özelliği bilişsel, dil, motor ve sosyal becerileri kazanmalarında güçlük olmasıdır. Otizmli bireyler bu soyutlama sürecine giremedikleri için başkalarının ruhsal süreçlerini anlama güçlükleri vardır. Bu da onların pragmatik bozukluğunun temelidir.
Pragmatik iletişim kurma isteğini kapsar. Normal gelişim aşamalarını geçiren bir bebek ağladığı zaman birinin gelip onunla ilgileneceğini, ihtiyaçlarını karşılayacağını bilir. Bu onun iletişim kurma isteğidir.
Daha büyük bir çocuk McDonalds’ın önünden geçerken ‘‘karnım acıktı’’ dediğinde bunun durup bir şeyler yemek anlamına geleceğini bilir. İletişim kurma isteğine ek olarak göz kontağı kurma, söze dayanmayan iletişim, diyalog becerileri, konuşma konularının seçimi, konuşmayı sürdürebilme, yanlış anlamalar olduğunda bunları düzeltme, konuşanın yüz ifadelerini yorumlama pragmatik becerilerdir.
Bir bebek 18 aylık olduğu halde insanlara ve hayvanlara bakıp, dikkat çekmeye çalışmıyor ve göz kontağı kurmuyorsa, çocuğun otizmli olma olasılığı yüksektir.
Pragmatik Bozukluklarda Konuşma
A: Okulunuzda hiç parti olur mu?
B: Hayır!
A: Peki yılbaşlarında?
B: Kar yağar. (Bishop ve Adams 1992)
Pragmatik konuşma bozukluğu kafa travması geçirenlerde, şizofrenide, psikiyatrik hastalarda, dikkat bozukluğu ve hiperaktivitenin aynı anda olduğu bireylerde, bilişsel bozukluklarda, Down Sendromu’nda, çevre faktörüne bağlı aşırı olarak ihmal edilmiş, yalıtılmış çocuk ve yetişkinlerde görülür.
Başka Zihinleri Anlamanın (Theory of Mind) Otistik Spekturum Bozuklukları Açıklamadaki Önemi
Zihnin Teorisi, insanın zihin süreçlerini kendisinde ve başkalarında göz önünde bulundurma becerisidir.
Normal çocuklar, gelişimlerinin 18. aylarında hayali oyunlar oynamaktan hoşlanırlar. Örneğin bir meyve olan muzu, telefon gibi kullanarak konuşurlar. Bu hayali semboller sadece çocuğun oyunları için değil, soyut ve bilişsel süreçlerin temsil edilmesi için de zorunludur (düşünmek, unutmak, amaçlamak, inanmak gibi). Bu gelişim de otizmli çocukları ayrı düşüren onların bu hayali sembolleri kurmaktaki zorluklarıdır.
Otizmli bireyler bu soyutlama sürecine giremedikleri için başkalarının ruhsal süreçlerini anlama güçlükleri vardır. Bu da onların pragmatik bozukluğunun temelidir.
Otizmin de içine alındığı PDD (Pervasive Development Disorder-Yaygın Gelişimsel Bozukluk) özellikleri gösteren çocukların en önemli özelliği bilişsel, dil, motor ve sosyal becerileri kazanmalarında güçlük olmasıdır.
Nörogelişimsel problemlerde pragmatik konuşma bozukluğu ile ilgili danışmanlık, özel eğitim ve randevu almak için 0212 685 10 13 numaralı telefonumuzdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.