“Hafif Hipomani ve Depresyon Döngüleri”
Bazı insanlarda Bipolar Bozuklukta görülen duygudurumu savrulmalarından daha az şiddetli dairesel duygu durumu değişiklikleri olduğu bilinmektedir. Eskiden bunlar siklotimik mizaç (ya da kişilik) olarak adlandırılıyordu. Bu tip belirtiler en az 2 yıldır sürmekteyse kişiye siklotimik bozuluk tanısı konabilir. Bipolar I bozukluk’ta görülen belirgin bozulmalar, uç belirtiler ve psikotik belirtiler siklotimik bozuklukta görülmez.
Siklotimik Bozukluk Belirtileri
Siklotimik bozukluğun depresif evresinde kişinin duygu durumu hüzünlüdür ve tipik etkinlikler ya da özel durumlara karşı ilgisini ya da bunlardan aldığı zevki belirgin bir şekilde yitirmiştir.
Ayrıca, kişide enerji eksikliği, yetersizlik duyguları, sosyal çekilme ve kötümser, düşünceli bir tutum görülebilir. Siklotiminin hipomani evresindeki belirtiler temelde distimi belirtilerinin tam tersidir. Bozukluğun bu evresinde kişi artan fiziksel ve zihinsel enerji nedeniyle özellikle yaratıcı ve üretken bir hal alabilir.
Dönemler arasında siklotimi sergileyen kişinin görece uyumlu davrandığı kayda değer anlar olabilir. Siklotimik bozukluk tanısı için hipomanik ve depresif belirtilerin görüldüğü çok sayıda periyot 2 yıllık dönem içerisinde yaşanıyor olmalıdır.
Siklotimik bozuklukta işlevsel bozulmalar bipolar bozukluktaki kadar şiddetli değildir. Siklotimi görülen kişilerde tam gelişmiş Bipolar 1 ya da 2 bozukluğu görülme riski yüksek olduğu için bu bozukluk tanısı alan bireylerin bir an evvel tedavi yardımı alması gerekir.
Psikoterapi yardımları mümkün olduğu kadar zaman geçirmeden yapılmalı ve bu konuda uzman kişilerden destek alınması gerekir. Psikodinamik terapi ve bilişsel davranışçı terapilerin yanında sosyoterapi, toplumsal cinsiyet duyarlıklı terapiler, EMDR terapileri eklektik bir biçimde siklotimik bozukluğu olan bireyin tedavisinde bir uzman hassasiyetinde kullanılmalıdır.
Tanı Kriterleri
*En az 2 yıl için (Çocuklar ve ergenler için bu süre 1 yıl)
*Hipomanik belirtilerle devam eden sayısız hipomanik dönem, bu belirtiler bir hipomanik dönem kriterini tam olarak karşılamaz.
*Depresif belirtilerle devam eden sayısız depresif dönem, bu belirtiler bir depresif dönem kriterini tam olarak karşılamaz.
*Semptomların görülmedi 2 aydan fazla bir dönem olmamıştır. Bir majör depresif, manik ya da hipomanik dönem yaşanmamıştır.
*Belirtiler, belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsel bozulmalara neden olur.
Hipomani,kişinin psikolojik ve bedensel olarak normalin üzerinde bir canlılık sergilediği, ancak mani kadar da şiddetli olmadığı bir ruh halidir. En az 4 gün , günboyu süren, sürekli, kabarmış, taşkın yada kolay tetikleneip hızla öfkelenebildiği, neşelenebildiği ayrı bir duygudurum döneminin olması gereklidir.
Bu taşkın ve coşkulu ruh haline eşlik eden aşağıdaki belirtilerden 3 ya da 4 ünün de eş zamanlı bulunması gerekir: Benlik saygısında abartılı artma yada kendini büyük görme ( kişinin biraz böbürlenen, kendini yüksek gören hali hep olabilir ancak hipomanide bundan daha şiddetli biçimde, genel konuşmada, oturuşta, kalkışta, fikirlerde aşırı özgüvenli bir hali olmalıdır. Örneğin pek de şiirle ilgisi olmayan bir kişinin “öyle güzel şiir yazıyorum ki tüm söz yazarları peşimde”, bir şirkette ofis boy olarak çalışan bir gencin “bizim patrona bildiği herşeyi ben öğrettim” söylemlerinde bulunması gibi..
Uyku gereksiniminde azalma olması: kişi geceleri 2-3 saat ancak uyuyordur ama gün içi yorgunluk göstermiyor, aşırı aktif haline devam edebiliyordur. Ertesi gece de yine uyku ihtiyacı hissetmiyordur.
Çok konuşma: Olağan halinden belirgin biçimde farklı olarak konuşma miktarı artmıştır. Konuşma daha yüksek sesle ve kesilemez biçimdedir.
Fikir uçuşmaları, düşüncede hızlanma: Kafasında kırk tilki dolanır, kırkının da kuyruğu birbirine dokunmaz diye nitelenen biçimde kişi düşünce bombardımanı halindedir. Yeni planlar, projeler, günlük hayata dair ayrıntılar. ama bir konuya odaklanamaz, birini düşünürken aklına gelen diğer düşüncenin peşine takılır gider.
Dikkatin kolayca bozulması: Bir konuya odaklanmaya çalışırken, başka bir uyaran verildiğinde, ilkini unutup ikincinin peşine takılıp gider. Geri konuya dönemez. Zihni kolayca çeldirilir haldedir.
Amaca yönelik etkinlikte artma (kalkamayacağı işlerin altına girmesi, cinsel performans artışı gibi..) yada psikomotor ajitasyon ( kolayca kavgaya girme, huzursuz biçimde dolaşıp durma gibi)
Kötü sonuçlar doğurma olasılığı yüksek , zevk veren etkinliklere aşırı katılma ( kontrolsüz cinsellik, hızlı araba kullanma, riskli sporlara yönelme gibi)
Bu belirtiler yaşanırken, kişinin iş güç yapabilme, sosyal ilişki kurabilme becerisinde, öncesine göre, çevre tarafından da farkedilir biçimde bir değişiklik olur. Ancak bu bozulma ya da değişim, manideki kadar şiddetli değildir.
Mesleki işlevsellikte, olağan toplumsal etkinliklerde yada başkalarıyla olan ilişkilerde belirgin bir bozulmaya yol açacak yada kendisine yada başkalarına zarar vermesini önlemek için hastaneye yatırmaya gerektirecek denli ağır değildir.
Manide bazen sesler duyma, hayal görme, kötülük göreceğine dair net inançlar, kendisine manevi güçler bahşedildiğine dair sanrılar olabilirken, hipomanide gerçekle bağlantısı kopuk bu tür psikotik belirtiler gözlenmez.
Hipomani, depresyon sebebiyle, antidepresan kullanan kişilerde izlenebilir. Bu durumda antidepresan tedaviyi kesmek gereklidir. Çoğu zaman tetikleyen tedavinin kesimi ile kendiliğinden düzelir. Ancak hipomaninin , bu şekilde hipomani olarak kalıp daha ilerlemeyeceğinin bir garantisi yoktur.
Hızla ilerleyip hastaneye yatışı gerektirecek mani tablosuna da dönüşebilir. Bu sebeple hipomani bir psikiyatrik acil durumdur, hızla hekim tavsiyesi almak gereklidir.
Madde kullanımı, altta yatan başka bir metabolik ya da beyin hastalığı olması da kişide ilk kez izlenen hipomani tablosuna yol açabilir. Bipolar bozukluğun bir parçası olarak da depresyon ataklarının yanı sıra hipomani atakları izlenebilir. Tedavi, bu sebeplerden hangisinin kişide izlendiğine göre değişir.
HAFİF HİPOMANİ VE DEPRESYON DÖNGÜLERİ ile ilgili danışmanlık, eğitim ve randevu almak için 0212 685 10 13 numaralı telefonumuzdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.